چایی سبز

• چای سبز
• خصوصیات گیاه چایی سبز:
• تاریخچه چایی سبز:
• ترکیبات مهم در ساختار چایی سبز:
• چایی سبز چه خواصی دارد؟
• طریقه استفاده این داروی گیاهی:
• مضرات چایی سبز:

نام علمی گیاه: Camellia sinensis
اسم انگلیسی :Green tea

طبع: سرد و خشک

گونه ای چای است که از برگ ها و جوانه های کاملیا سیننسیس که فرایند پژمردگی و اکسیده شدن چای معمولی را نگذرانده به دست می‌آید.
انواع مختلفی از چای سبز وجود دارد که با توجه به تنوع استفاده، شرایط رشد، روش‌های باغبانی ، فرآوری تولید و زمان برداشت، تفاوت‌های چشمگیری دارند.
رنگ چای سبز: بر خلاف چای سیاه ، چای سبز فرایند اکسیداسیون( تخمیر) را طی نمی کند. عمل حرارت دادن و خشک کردن برگ چای قبل از تخمیر، باعث حفظ کلروفیل داخل برگ می‌شود. کلروفیل ماده ای است که باعث سبز شدن رنگ برگ گیاه می‌شود. از این رو چای سبز با کیفیت نباید برگ‌های قهوه ای داشته باشد؛ بنابراین زمانی که چای سبز با کیفیت را دم می‌کنید، رنگ چای در فنجان باید طیفی از رنگ سبز باشد (روشن یا تیره بودن رنگ چای دم کرده بستگی به زمان ماندنش داخل آب جوش دارد). رنگ طلایی یا قهوه ای چای سبز بعد از دم شدن نشانه کیفیت پایین برگ خشک شده این گیاه است. بعد از دم کشیدن در آب داغ، برگ چای به رنگ سبز در می‌آید. رنگ قهوه ای نشان دهنده این است که گیاه خوب فراوری نشده‌است.

مردم چین از دیرباز چای سبز را به عنوان داروی خوشبو کننده دهان و یک نوشیدنی دارویی مصرف کرده و می کنند و به دلیل اھمیت ویژه این گیاه، اصول خاصی نیز برای تھیه آن دارند. به تازگی علاوه بر مردم چین، چای سبز در بسیاری از کشورهای جهان طرفداران فراوانی یافته است دلیل اصلی این استقبال، آشنایی مردم دیگر کشور ها با خواص درمانی این نوع نوشیدنی است.
و همچنین از گذشته‌های دور مردم چین و هند برای کنترل خونریزی، بهبود زخم‌ها، کمک به هضم غذا، بهبود سلامت قلب و روان و تنظیم دمای بدن از چای سبز استفاده می‌کردند.

ویتامین C
ویتامین E
ویتامین A
ویتامین k
چای سبز دارای کافئین، پلی فنول ها، ویتامین ها، پروتئین ها، اسیدهای آمینه، کربوهیدرات ها و مواد معدنی می باشد . مهمترین فلاونوئیدهای این گیاه شامل فلاوانول ها، فلاونول ها و فلاونول گلیکوزیدها می باشند که از دسته کاتچین ها است.بیشترین ترکیبات پلی فنولی موجود در برگ چای فلاوانول ها هستند که شامل اپی گالوکاتچین گالات (EGCG)، اپی گالو کاتچین و کاتچین است که عامل گسی و تلخی چای سبز می باشد.

چای سبز یکی از سالم‌ترین نوشیدنی‌های سراسر جهان است. خواص چای سبز بسیار زیاد است. گیاه چای حاوی طیف وسیعی از ترکیبات سالم است که این ترکیبات سالم را به این نوشیدنی نیز منتقل می‌شوند. این نوشیدنی چیزی فراتر از یک آبرسان عمل خواهد بود. چای سبز سرشار از آنتی‌اکسیدان هاست و فواید زیادی برای سلامتی بدن دارد. از خواص چای سبز می‌توان به بهبود عملکرد مغز، کاهش چربی بدن، محافظت در برابر انواع سرطان و کاهش خطر بیماری‌های قلبی اشاره کرد.
در ادامه به بررسی بیشتری از خواص چای سبز می پردازیم:

1- موثر روی قلب: با مصرف چای سبز کلسترول خون به میزان قابل توجهی کاھش می یابد. به این ترتیب می توان با نوشیدن چای سبز میزان کلسترول خون، یکی از شاخص ھای مھم ابتلا به بیماری های قلبی، را کاهش داد.
پژوهشگران معتقدند حتی پس از سکته قلبی نیز نوشیدن چای سبز باعث ترمیم سلول ھای آسیب دیده رگ ھا و قلب شده و روند ترمیم سلول ها را تسریع می کند.
کارشناسان “موسسه بهداشت کودکان انگلیس” در مطالعه روی ترکیبات چای سبز موفق به شناسایی ماده ای شیمیایی به نام “اپیگالوکاتچین سه گالیت” شدند که می تواند مرگ سلول ها را پس از حمله قلبی یا سکته کاهش دهد. این دانشمندان اعلام کردند: ماده شیمیایی موجود در چای سبز مانع از فعالیت پروتئینی به نام “استات یک” می شود که پس از رویدادهای استرس آمیز نظیر حمله قلبی یا سکته در درون سلول فعال می گردد.
اپی گالوکاتچین سه گالیت” همچنین روند بهبود سلول های قلبی را سرعت می بخشد و موجب کاهش صدمه به آن می شود.
2- موثر روی پوست و مو: چای سبز و عصارۀ آن، در کنار سایر فوایدی که دارد، برای سلامت پوست و مو نیز بسیار مفید است. ترکیبات آنتی‌اکسیدان در چای سبز موجب بهبود وضعیت مو و پوست می‌شود. فواید چای سبز و فراورده‌های آرایشی بهداشتی حاوی آن برای پوست و مو عبارت‌اند از:
کاهش شوره سر
کاهش ریزش مو و تحریک رشد مو
جلوگیری از پیر شدن پوست
کاهش چربی پوست های چرب
باز کردن منافذ مسدود شده پوست
لایه برداری پوست
کاهش پف و قرمزی پوست: چای سبز سرشار از پلی فنون بوده که دارای خواص ضد التهابی است. كه می تواند پوست تحریک شده شما را آرام کند. قرمزی ناشی از تحریک را کاهش دهد و همچنین تورم پوست شما را کم كند.
محافظت از پوست در برابر اشعه های یونیزان
درمان زخم و آفتاب سوختگی
درمان آکنه : پلی فنول های موجود در چای سبز تولید روغن سبوم که علت اصلی آکنه است را کاهش می دهد . و همچنین خواص ضد میکروبی چای سبز باکتری هایی که باعث آکنه می شود را از بین می برد.
شفاف شدن پوست و مو
کم رنگ کردن لک های صورت
کاهش پف و سیاهی دور چشم : چای سبز عروق زیر پوستی اطراف چشم را منقبض می کند و پف اطراف چشم را کم می کند و ویتامین k موجود در چای سبز، تیرگی دور چشم را کم می کند.
3- موثر در کاهش وزن: برای کاهش وزن با چای سبز باید برای نوشیدن آن برنامه‌ریزی کنید و از مصرف آن در طول روز بدون برنامه‌ریزی بپرهیزید. زمان مناسب برای نوشیدن چای سبز به منظور لاغری و کاهش وزن ۲ ساعت بعد از مصرف وعده‌های غذایی روزانه است. زیرا که چای سبز مانند چای سیاه باعث کاهش جذب آهن در مواد غذایی می‌شود ضمن این که شما از خواص آن برای لاغری بهره می‌برید. چای سبز باعث افزایش متابولیسم بدن نیز می‌شود.
4- کاهنده فشار خون
5- موثر روی سرطان: آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای سبز خطر ابتلا به برخی از سرطان‌ها را کاهش می‌دهد. ویتامین C و ویتامین E در افزایش نقش آنتی‌اکسیدان‌ها عناصر مهمی به شمار می‌آیند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای سبز 100 برابر تأثیرگذارتر از ویتامین C و 25 برابر تأثیرگذارتر از ویتامین E است. یک بررسی جامع از گزارش‌های مختلف نشان داده است که زنانی که بیشتر چای سبز می‌نوشند به طور تقریبی 20 تا 30 درصد کمتر در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار دارند.

نوشیدن چای سبز در آقایان هم طبق مطالعات انجام شده باعث کاهش سرطان پیشرفته پروستات می‌شود. تجزیه و تحلیل ۲۹ مطالعه نشان داده است که افرادی که چای سبز می‌نوشند حدود ۴۲ درصد کمتر در معرض ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند. برای به دست آوردن بیشتر مزایای سلامتی از چای سبز از افزودن شیر به چای خود اجتناب کنید. زیرا باعث کاهش آنتی‌اکسیدان‌های موجود در آن می‌شود.

6- بهبود عملکرد مغز: چای سبز نه تنها می‌تواند عملکرد مغز شما را در کوتاه‌ترین زمان بهبود ببخشد بلکه با افزایش سن از پیری مغز نیز جلوگیر‌ی می‌کند. بیماری آلزایمر یک بیماری عصبی و شایع‌ترین علت زوال عقل در افراد مسن است. ترکیبات موجود در چای سبز می‌تواند خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش دهد.

7- موثر روی دهان و دندان: ترکیبات موجود در چای سبز برای سلامت دهان و دندان نیز مفید است. این ترکیبات موجود در نوشیدنی سرشار از خاصیت می‌تواند رشد باکتری‌ها‌ی که باعث حفره و پوسیدگی دندان می‌شود را متوقف کند. شواهد و مطالعات علمی حاکی از این است که چای سبز می‌تواند بوی بد دهان را نیز کاهش دهد.

8- موثر روی دیابت: دیابت نوع ۲ در دهه‌های اخیر در حال افزایش بوده است. دیابت باعث افزایش قند خون می‌شود که ناشی از مقاومت به انسولین یا ناتوانی در تولید انسولین است. مطالعات نشان داده که مصرف چای سبز باعث تحریک انسولین و کاهش قند خون خواهد شد. همچنین گزارش‌ها در مورد افرادی که چای سبز می‌نوشند نشان داده است که این افراد ۴۲ درصد کمتر در معرض ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند. نوشیدن چای سبز در جوانی باعث کنترل میزان قند خون، پیش از رسیدن به کهولت سن می‌شود.
9- موثر روی استخوان: پوکی استخوان یک مشکل عمده بین زنان و مردان مسن است. تحقیقات نشان داده است که ترکیبات موجود در این نوشیدنی سبز باعث کاهش خطر شکستگی ناشی از پوکی استخوان شده و ضایعات استخوانی را کاهش دهد.
10- موثر روی کلیه: تحقیقات نشان داده شده است که مصرف چای سبز باعث کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه شده است. گرچه ممکن است که این تحقیقات به علت افزایش مایعات مصرفی از طریق این نوشیدنی باشد نه تنها خواص چای سبز. اما قطعاً مصرف چای سبز تاثیری منفی بر تشکیل سنگ کلیه نخواهد داشت.
11- موثر روی کبد: نوشیدن چای سبز باعث می‌شود که رادیکال‌هایی که توسط چربی‌های کبد ایجاد می‌شود از بین می‌رود. این امر مانع بروز بیماری‌های کبد خواهد شد. همچنین از افزایش چربی در بدن جلوگیری می‌کند.

بسیار مهم است که چای سبز را به روش درست و اصولی دم کنید زیرا دم کردن نادرست چای سبز باعث می‌شود که هم چای طعم تلخی بگیرد و هم بخش زیادی از خواص خود را از دست بدهد. مهم‌ترین نکته‌ای که باید در تهیه دمنوش چای سبز درنظر داشته باشید، این است که نباید آن را مانند چای سیاه در معرض حرارت مستقیم قرار دهید. برای تهیه این چای ابتدا باید آب را روی حرارت قرار دهید تا جوش بیاید. سپس زیر آن را خاموش کنید و بگذارید ۵ دقیقه بماند تا دمای آن کمی کاهش یابد و به حدود ۸۰ درجه برسد. برای دو فنجان چای سبز، یک قاشق غذاخوری سرخالی چای داخل قوری بریزید و سپس آب ۸۰ درجه را به آن اضافه کنید. ۵ تا ۸ دقیقه زمان دهید تا چای سبزتان دم بکشد. پس از این مدت، چای سبز خوش طعم شما آماده است.

چای سبز تا چند ساعت قابل استفاده است؟
یک تا سه دقیقه زمان برای دم‌کشیدن چای سبز کافی است. با افزایش زمان ممکن است طعم نوشیدنی شما تلخ شود. اگر چای شما طعم ملایمی دارد، می‌توانید کمی بیشتر برای دم‌کشیدن زمان دهید. پس از دم‌کشیدن چند بار آن را به داخل لیوان بریزید و برگردانید تا ترکیبات آن در کل دمنوش به یک اندازه پخش شوند.
برای پاسخ به این سوال که چای سبز تا چند ساعت قابل استفاده است باید گفت، از مصرف چای سبز کهنه و مانده در قوری که چند بار دم کشیده است اجتناب کنید؛ زیرا، علاوه بر از بین رفتن مواد آنتی‌اکسیدان، امکان رشد باکتری‌ها در آن وجود دارد.
بهتر است، چای سبز را به اندازۀ نیاز دم‌ کرده و میل کنید و سعی کنید دمنوش آماده را در یخچال نگهداری نکنید.

چای سبز چه موقع باید مصرف شود؟
قبل از پاسخ به این سؤال که چای سبز چه موقع باید مصرف شود بهتر است پاسخ این سوال که روزانه چقدر می‌توان چای سبز مصرف کرد را بدهیم. بیش از دو تا سه فنجان چای سبز در روز مصرف نکنید؛ زیرا، می‌تواند سبب بی‌خوابی، اضطراب، تحریک‌پذیری عصبی و کمبود آهن در بدن شود.
بهترین زمان برای مصرف چای سبز نیم ساعت قبل از وعده‌های غذایی اصلی است. توصیه می‌شود که در شرایط زیر چای سبز مصرف نکنید:
دوران حاملگی؛
با شکم خالی به‌خاطر افزایش اسید معده یا بلافاصله پس از وعدۀ غذایی به‌دلیل اختلال در هضم و جذب‌نکردن بعضی از مواد مغذی؛
بلافاصله پس از مصرف داروها؛
قبل از خواب به‌دلیل تاثیر روی مغز و اختلال در خواب.

چایی سبز ایرانی بهتر است یا خارجی؟
شاید این سؤال برایتان پیش آمده باشد که چای سبز ایرانی بهتره یا خارجی. باید بگوییم که این کاملاً بستگی به نحوۀ کاشت، برداشت و فرآوری چای دارد.
گیاه چای سبز چند نوع دارد که در کشورهای مختلف کاشته می‌شوند. محصولات وارداتی معمولاً به‌دلیل افزودنی‌ها و مواد نگهدارنده می‌توانند باعث بروز حساسیت شوند یا عوارض جانبی داشته باشند.
شما می‌توانید بهترین چای سبز را، که محصول مزارع چای ایران است بدون هیچ افزودنی و نگهدارنده‌ای، از بازار تهیه کنید که اغلب ارزان‌تر است.

درکل عوارض مصرف چای سبز در بزرگسالان شایع نیست و در صورت مصرف در مقادیر نرمال معمولاً عارضه‌ای ایجاد نمی‌کند؛ اما، برای پاسخ به این سؤال که چای سبز چه ضرری دارد توجه به نکات زیر ضروری است:
برخی افراد ممکن است به کافئین حساسیت داشته باشند و با مصرف چای سبز دچار ناراحتی‌های گوارشی، اضطراب، تحریک‌پذیری و بی‌خوابی شوند.
مصرف چای سبز در کنار محرک‌های دیگر می‌تواند موجب بالارفتن ضربان قلب شود. همچنین تحقیقات اندکی نشان می‌دهند که، مصرف مقدار زیاد عصارۀ چای سبز موجب آسیب کبدی می‌شود اما هنوز این مورد کاملاً اثبات نشده است.

موارد منع مصرف:
1- اگر باردار یا در حال برنامه‌ریزی برای باردار شدن هستید یا در زمان شیردهی به سر می‌برید، بهتر است آن را کامل کنار بگذارید. زیرا ترکیباتی در چای سبز می‌تواند رشد شما و رشد کودک شما را دچار اختلال کند. عوارضی مانند زایمان زودرس، یا کودک با وزن پایین در هنگام تولد و یا در برخی موارد کمتری موجب مرگ شود. کافئین موجود در چای سبز می‌تواند از طریق شیر مادر به کودک منتقل شده و کودک را تحت تاثیر قرار دهد.
2- نوشیدن بیش از اندازه چای سبز ضمن این که می‌تواند باعث شود که آهن جذب بدن شما نشود می‌تواند دلیل اصلی کاهش جذب کلسیم نیز باشد.
3- تانن موجود در چای سبز باعث افزایش اسید معده می‌شود که این امر باعث درد معده و یبوست خواهد شد. افرادی که مشکل معده دارند بهتر است که با معده‌ی خالی چای سبز را ننوشند. همچنین توصیه می‌شود که آن را بعد از وعده‌های غذایی مصرف کنند. البته همانطور که قبل‌تر اشاره شد، بهتر است که با فاصله از وعده‌هایی غذایی باشد. زیرا جذب آهن غذا را کاهش خواهد داد.
4- کودکان باید از نوشیدن چای سبز خودداری کنند. چون سبب کم خونی می شود یا امکان دارد با بدن آن‌ها سازگار نباشد یا در هورمون‌های رشد آن‌ها تداخل ایجاد کند. همچنین نوشیدن چای سبز در شب ممکن است دلیل شب ادرار در آنها شود .
5- مصرف بالای چای سبز ممکن است باعث استرس و بی‌خوابی شود. چای سبز نیز مانند چای سیاه دارای کافئین است. هرچند مقدار این کافئین خیلی بالا نیست. اما مصرف بالای آن نیز می‌تواند تاثیرگذار باشد. کافئین موجود در چای سبز سیستم عصبی را تحریک می‌کند.
6- چای سبز برای افرادی که داروهای ضدانعقاد خون استفاده می‌کنند توصیه نمی‌شود. زیرا که ممکن است فرایند تأثیرگذاری این دارو را مسدود کند.
7- اگر تکرر ادرار دارید به غیر از نوشیدن مایعات زیاد در طول روز می‌توان علت دیگرش نوشیدن چای سبز باشد. زیرا وجود کافئین موجود در چای سبز ممکن است دلیل تکرر باشد. پس بهتر است اگر به این مشکل دچار هستید، از نوشیدن زیاد این دمنوش خودداری کنید
8- طبع چای سبز سرد و خشک است و با افرادی سازگارتر است که طبع گرم و تر یا خشک دارند. باید توجه کنید که، چای سبز برای افراد سرد مزاج در دراز مدت ممکن است باعث افزایش سردی بدن آن‌ها شود. بنابراین، باید در میزان مصرف چای سبز دقت کنند.

تداخلات دارویی:
از مصرف همزمان این گیاه به همراه مهارکنندگان مونوآمین اکسیداز مانند ایزوکربوکسازید، فنلزین و ترانیل سیپرومین خودداری شود. مصرف چای سبز به طور همزمان با کلرپرومازین تداخل ایجاد می کند. استفاده همزمان از چای سبز به دلیل ترکیبات کافئین، کاتچین ها و تئوفیلین با داروهای ضدبارداری خوراکی مانند سایمتیدین، فوراسیلین، وراپامیل، دی سولفیرام، فلوکونازول، فنیل پروپانول آمین و برخی از آنتی بیوتیک ها از جمله سیپروفلوکساسین، نورفلوکساسین و انوکساپارین تداخل دارد و اثر وارفارین را کاهش می دهد.

سخن آخر:
در هر زمینه‌ای رعایت اعتدال از مهم‌ترین عوامل است. چای سبز، این نوشیدنی سبز پرخاصیت جدا از خواص بی‌شماری که دارد می‌تواند در افراد مختلف بنا به شرایط بدنی خاص باعث عارضه شود. به همین علت توصیه می‌شود که قبل نوشیدن چای سبز دقت داشته باشید که در شرایط فوق نباشید. به طور کلی فواید چای سبز از مضرات آن بسیار بیشتر است. اما نوشیدن بی‌رویه آن مانند هر خوراکی دیگری می‌تواند خطراتی به دنبال داشته باشد.